وال پست
بررسی عملکرد وال پست در برابر نیروهای جانبی و لرزه‌ای
اردیبهشت
در سازه‌های بنایی یا سازه‌های دارای دیوارهای غیرسازه‌ای، یکی از اصلی‌ترین چالش‌ها، تامین پایداری دیوارها در برابر نیروهای جانبی مانند باد و زلزله است. دیوارهای پرکننده و تیغه‌ای به دلیل نداشتن اتصال مناسب به اسکلت سازه، در برابر نیروهای جانبی آسیب‌پذیر هستند. یکی از راهکارهای مهم برای تقویت این دیوارها، استفاده از “وال پست” است. این مقاله از مجموعه اورهان صنعت به بررسی عملکرد وال پست ها در برابر نیروهای جانبی و لرزه‌ای می‌پردازد.
تعریف وال پست
وال پست (Wall Post) یک المان تقویتی است که به منظور مهار و پایدارسازی دیوارهای غیرسازه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. وال پست‌ها معمولاً از مقاطع فلزی مانند قوطی، ناودانی، یا نبشی ساخته می‌شوند و درون دیوار یا در کنار آن اجرا می‌گردند تا مانع از خرابی‌های ناشی از نیروهای عرضی شوند.
کاربردهای اصلی وال پست
- تقویت دیوارهای داخلی و خارجی
- جلوگیری از ریزش دیوار در زلزله
- کاهش ترک‌های ناشی از نشست یا حرکت سازه
انواع وال پست
بر اساس موقعیت اجرا
- افقی: در بین ارتفاع دیوار قرار می‌گیرد و نقش مهاربند میانی دارد.
- عمودی: از کف تا سقف امتداد دارد و دیوار را به ستون یا تیر متصل می‌کند.
بر اساس مقطع مورد استفاده
- وال پست قوطی
- وال پست نبشی
- وال پست ناودانی
نقش وال پست در تقویت دیوارها
در دیوارهای آجری یا بلوکی، وال پست به‌عنوان یک عضو مهاری عمل می‌کند و اجازه نمی‌دهد که دیوار در برابر بارهای جانبی کمانه کند یا فروبریزد. این تقویت‌کننده‌ها به‌ویژه در دیوارهایی که ارتفاع زیاد دارند یا بارهای جانبی بیشتری دریافت می‌کنند، نقش حیاتی دارند.
عملکرد وال پست در برابر نیروهای جانبی
نیروهای جانبی ناشی از باد
در ساختمان‌هایی با ارتفاع زیاد یا در مناطق بادخیز، نیروی باد می‌تواند فشار زیادی به دیوار وارد کند. اگر دیوار فاقد پشتیبانی کافی باشد، ممکن است دچار واژگونی یا شکستگی شود. وال پست‌ها با ایجاد نقاط مهار در فواصل معین، این نیرو را به عناصر مقاوم سازه منتقل می‌کنند.
نیروهای جانبی ناشی از نشست یا تغییر شکل سازه
نشست نامتقارن یا تغییرشکل تیرها و ستون‌ها ممکن است موجب ترک یا جابه‌جایی دیوارها شود. وال پست در این موارد با توزیع یکنواخت نیرو، مانع تمرکز تنش و بروز آسیب می‌شود.
عملکرد وال پست در برابر زلزله
برخورد با تغییر مکان نسبی طبقات
در هنگام زلزله، بین طبقات حرکت نسبی (Drift) ایجاد می‌شود. دیوارهای غیرسازه‌ای اگر مهار نشده باشند، در برابر این حرکت مقاومت کمی دارند. نصب وال پست باعث می‌شود دیوار در مقابل حرکت طبقات کمتر آسیب ببیند.
کاهش احتمال ریزش دیوار
ریزشی شدن دیوارهای پرکننده در زلزله‌های شدید، جان ساکنان را تهدید می‌کند. استفاده از وال پست، احتمال این نوع تخریب را به شدت کاهش می‌دهد.
توزیع نیرو و افزایش شکل‌پذیری
وال پست‌ها نیروهای جانبی وارد بر دیوار را به قاب سازه‌ای منتقل کرده و همچنین موجب افزایش شکل‌پذیری دیوار می‌شوند. این ویژگی سبب می‌شود دیوار در برابر تغییر شکل‌های ناگهانی زلزله مقاومت بیشتری نشان دهد.
ضوابط آیین‌نامه‌ای مرتبط با وال پست
مطابق آیین‌نامه‌های ملی ساختمان و مبحث هشتم مقررات ملی ایران، نصب وال پست برای دیوارهایی با طول بیشتر از 3.5 متر و ارتفاع بیش از 3 متر الزامی است. همچنین باید دقت شود که وال پست به صورت مناسب به اسکلت سازه‌ای متصل شده و فاصله بین دو وال پست از حدود 1.5 تا 2.5 متر تجاوز نکند.
نکات اجرایی مهم
- جوشکاری صحیح وال پست به تیر یا ستون
- استفاده از مصالح مقاوم در برابر زنگ‌زدگی مانند رنگ اپوکسی یا گالوانیزه
- اجرای دقیق پلیت‌های اتصال
- پرهیز از اتصال خشک بدون درز انبساط (در برخی موارد ممکن است باعث ترک شود)
مطالعات موردی
مطالعات انجام‌شده در زلزله‌های گذشته در ایران، مانند زلزله بم یا زلزله سرپل ذهاب، نشان داده‌اند که دیوارهایی که با وال پست تقویت شده‌اند، آسیب‌پذیری کمتری داشته‌اند. در برخی ساختمان‌ها تنها دیوارهایی که فاقد وال پست بودند، دچار تخریب شدند.
مزایای استفاده از وال پست
- افزایش ایمنی سازه و ساکنان
- کاهش هزینه‌های تعمیرات پس از زلزله
- کاهش آسیب‌های ناشی از ضربه و تغییرشکل
- امکان اجرای دیوارهای بلند بدون نگرانی از پایداری
جمع‌بندی
وال پست‌ها به عنوان یکی از عناصر کلیدی در مقاوم‌سازی دیوارهای غیرسازه‌ای در برابر نیروهای جانبی و لرزه‌ای شناخته می‌شوند. با انتخاب نوع مناسب وال پست، طراحی اصولی، و اجرای دقیق، می‌توان از خسارات سنگین جانی و مالی در حوادث طبیعی جلوگیری کرد. امروزه مهندسین ناظر و طراحان سازه، استفاده از وال پست را نه‌تنها توصیه، بلکه الزامی می‌دانند.
خرید وال پست از شرکت اورهان صنعت
اگر به دنبال تهیه وال پست با کیفیت و مطابق با استانداردهای آیین‌نامه‌ای هستید، شرکت اورهان صنعت یکی از تأمین‌کنندگان معتبر در این حوزه است. این مجموعه با استفاده از مقاطع باکیفیت، برش دقیق، و اجرای اتصالات مطمئن، انواع وال پست فلزی را برای پروژه‌های ساختمانی در سراسر کشور عرضه می‌کند. برای کسب اطلاعات بیشتر، دریافت مشاوره فنی و ثبت سفارش، می‌توانید با کارشناسان شرکت اورهان صنعت تماس حاصل فرمایید.
